فولویک اسید

فولویک اسید بعنوان ماده‌ی هیومیکی حاصل از تجزیه‌ی بقایای موجودات زنده بدون تاثیرات مخرب زیست محیطی، در تولید محصولات زراعی و باغی مورد استفاده قرار می‌گیرد. فولویک اسید یک الکترولیت آلی بسیار قوی است که سلول‌ها را تنظیم کرده، به آن‌ها انرژی می‌دهد. این کود با ورود به بافت گیاهی، عناصر ماکرو را بهمراه خود از بخش سطحی گیاه به بافت گیاه وارد می­کند.

سلامت فیزیکی جانوران ریز و گیاهان بوسیله‌ی توان الکتریکی مناسب آن، تعیین خواهد شد. فولویک اسید ماده‌ی استخراجی قوی از هیومیک است و فواید بسیار زیادی برای خاک و گیاهان دارد. این کود هیومیکی موجب افزایش تقسیم و رشد سلول‌ها شده، لذا رشد ریشه را افزایش داده و در نتیجه موجب افزایش گیاهان ریشه‌ای می‌شود.

اهمیت استفاده از مواد آلی 

جهت تولید محصـولات مطلوب کشاورزی، به خاکی مناسب و عناصر غذایی مکفی و قابل جذب برای گیاه نیاز است، لذا افزایش عملکرد در گرو سلامت خاک است. مواد آلی نقش بسیار مهمی در بهبود خصوصیات فیزیکی و افزایش کیفیت و باروری خاک دارند. باروری خاک وابسته به محتوی موجود در مواد آلـی و همچنین کمیت و کیفیت و پویایی این مواد در خاک است. لذا جهت تولید مطلوب محصولات به خاکی مناسب و مقادیری بهینه از عناصر مغذی قابل جذب برای گیاه نیاز است.

اسـتفاده‌ی مازاد از کودهای شیمیایی، موجب نامتوازنی موادغذایی و کاهش مواد آلی و همچنین تخریب ساختار فیزیکی در خاک شده کـه این امر مشـکلات زیست محیطی زیادی در پیرامون ما ایجاد می‌نماید.

استفاده‌ی بی‌رویه از کودهای شیمیایی، انباشت موادی سمی در خاک و نفوذ نیترات بـه آب‌های زیرزمینی، موجب خسارت‌های زیست محیطـی به منابع خاک و آب می‌شود. خاک‌ها سطوح حداقلی از مواد آلی بصورت هوموس و هیومیک را دارا می‌باشند، لذا فقر و کمبود این مواد موجب پایین آمدن حاصل‌خیزی خـاک و در نتیجه کاهش تولیدات کشاورزی می‌شود.

تخریب ساختار، فرسایش و متراکم بودن خاک نیز در اثر فقر مواد آلی در بعضی سیستم‌های کشاورزی بوجود می‌آید. بهبود خصوصیات خاک بطور قابل‌توجهی به میزان مواد آلی موجود در خاک بستگی دارد و متداول‌تـرین روش احیاء آن، افزودن مواد آلی به خاک است. این مواد علاوه بر تأمین قسمتی از مواد غذایی گیاهان و انرژی موجودات خاکزی مانند باکتری‌ها، کرم‌های خاکی و قارچ‌ها، موجب بهبـود شـرایط شیمیایی و فیزیکـی خاک (بهبود تشکیل خاکدانه، هدایت هیدرولیکی، ظرفیت نگه‌داری رطوبت، وزن مخصوص ظاهری، درجه تراکم و مقاومت درمقابل فرسایش بادی و آبی) می‌شوند.

از منابع مهم مواد آلی می‌توان به اسیدهای آلی اشاره نمود و یکی از فراوان‌ترین شکل‌های مواد آلی در طبیعت، ترکیبات هوموسی است که در همه‌ی محیط‌های خاکی و آبی یافت می‌شوند. هوموس بطور مستقیم جذب عناصر غذایی ماکرو مانند فسفر، نیتروژن، گوگرد و همچنین عناصر میکرو مانند روی، آهن، منگنز و مس را افزایش می‌دهد و با افزایش فعالیت‌های میکروبیولوژیکی، موجب افزایش جذب کانی‌ها می‌شود. ترکیبات هوموسی مواد آلی شامل دو نوع اسید آلی بسیار مهم به‌نام‌های اسیدفولویک و اسیدهیومیک و جزء هیومین هستند، که از نظر اندازه‌ی مولکولی و ساختار شیمیایی با هم تفاوت دارند و از منابع گوناگونی مانند خاك، پیت، هوموس، لیگنیت اکسیدشده و همچنین زغال‌سنگ استخراج می‌شوند.

ساختار شیمیایی اسید فولویک

فولویک اسید ویتامینی است که در انتقال گروه‌های تک کربنه نقش داشته و در بسیاری از مسیرهای بیوشیمیایی نظیر بیوژنز گروه متیل، سنتز ویتامین‌ها و بعضی آمینواسیدها شرکت می‌کند. از نظر ساختار شیمیایی اسید فولویک دارای p-آمینوبنزویک اسید است که بهL -گلوتامیک اسید متصل شده و این ویتامین در گیاهان تنها به فرم احیای خود یعنی کوآنزیم‌های اسید تتراهیدروفولیک و اسیدتتراهیدروفولیک فعال است.

نقش فولویک اسید در گیاهان

فولویک اسید نقش مستقیمی در بیوسنتز بعضی اسیدهای آمینه و اسیدهای نوکلئیک دارد و لذا محققان بر این اعتقادند که مشتقات این کود، در فرایندهای متابولیسمی سلول‌های زنده نقش بسیار مهمی دارد. در نتایج یک تحقیق نشان داده شد که با کاربرد خارجی فولویک اسید در مراحل فنولوژیکی گوناگون گندم و جو عملکرد دانه، میزان اسید آمینه‌ی غیرضروری و ضروری و پروتئین دانه‌ی این گیاهان افزایش یافته است.

همچنین در تحقیقی دیگر در رابطه با اثر فولویک اسید برروی گیاه شعمدانی نشان داد که صفات مورفولوژیک گیاه مانند سطح برگ، تعداد برگ، ارتفاع شاخه‌ی اصلی و ارتفاعا گیاه افزایش یافته است. همچنین نتایج مرتبط به تیمار میوه‌های توت‌فرنگی با فولویک اسید حاکی از این است که ميوه‌های تيمار شده با با این کود نسبت به ميوه‌هاي تيمارنشده، از لحاظ کيفيت و کميت برتری دارند.
هدایت مواد غذایی، مهم‌ترین نقش اسید فولویک در گیاه است. اسید فولویک باعث می‌شود تا تمامی مواد غذایی موردنیاز برای گیاه به آسانی به وسیله‌ی ریشه جذب گردد. این خاصیت در محلول‌پاشی نیز وجود دارد و موجب جذب بهتر کودها از راه محلول‌پاشی می‌شود. علاوه بر این‌ها، فولویک اسید موجب افزایش تقسیم سلولی و طویل شدن سلول‌ها، تحریک متابولیسم گیاه و افزایش فعالیت آنزیم بعنوان کاتالیزور در تنفس گیاه می‌شود.

گزارش شده که فولویک اسید از طریق افزایش سنتز کلروفیل، باعث افزایش ظرفیت تولید می‌گردد. از دیگر موارد استفاده از این کود آلی ، می‌توان به کاربرد آن در کشت‌های هیدروپونیک و بدون خاک اشاره نمود. یک مولکول اسید فولویک می‌تواند به تنهایی هفتاد عنصر شامل عناصر میکرو را با  خود حمل کند. مزایای استفاده از فولیک اسید را بصورت زیر می‌توان بررسی نمود.

• افزایش رشد ریشه
• بالارفتن جذب عناصر ریزمغذی مخصوصا آهن بوسیله‌ی گیاه
• افزایش جذب عناصر غذایی پرمصرف مانند نیتروژن و فسفر
• جلوگیری از تثبیت فسفر در کودهای فسفره
• افزایش سرعت فتوسنتز در گیاه
• افزایش محتوای غذایی گیاه
• افزایش کیفیت و کمیت محصولات باغی و زراعی
• افزایش قدرت جوانه‌زنی بذر
• مقاومت بیش‌تر گیاه در برابر خشکی
• فعالیت بیش‌تر میکروارگانیسم‌های خاک
• بالارفتن مقاومت گیاه در برابر شوری و کم آبی
• بهبود شرایط فیزیکی و افزایش مواد آلی خاک

کلام آخر

اسید فولویک Fulvic acid مجموعه‌اى از زنجیره‌هاى آلیفاتیک ضعیف و اسیدهاى ارگانیک آروماتیک است که در کلیه‌ی pH ها چه اسیدى، چه خنثى و یا قلیایى قابل حل در آب هستند. اندازه‌ی آن نسبت به هیومیک اسید کوچک‌تر است و داراى وزن مولکولى حدود 1000 تا 10000 مى‌باشد. این کود آلی شامل تعدادى گروه هیدروکسیل و کربوکسیل است، لذا از لحاظ شیمیایى از هیومیک اسید فعال‌تر مى‌باشد. فولویک اسید دارای قدرت تبادل یونی بالا است، لذا قدرت جذب عناصر معدنی را در گیاهان افزایش داده و در نتیجه، مقاومت گیاه در برابر تنش‌های محیطی افزایش می‌یابد و همچنین باعث افزایش کمیت و کیفیت محصولات می‌گردد.