کوددهی زمستانه و پاییزه علی‌رغم تصور برخی؛ بسیار حائز اهمیت است. درست است که فصل زمستان هنگام خواب ریشه درختان است اما بهترین زمان و فرصت برای تغذیه و اصلاح خاک محسوب می‌شود. تغذیه زمستانه شامل مصرف کودهای فسفره و پتاسه و ریزمغذی‌ها و کود دامی به روش چال کود می‌باشد.
با شروع سرما در فصل پاییز و زمستان و به خواب رفتن ریشه گیاه، گیاه در برابر سرما و بیماری‌ها مقاومت و بنیه خود را ازدست‌داده و به عبارتی ضعیف می‌شود. اگر این ضعف با کوددهی زمستانه جبران نشود در محصول بهار تأثیرات منفی گذاشته و باعث می‌شود تا جوانه‌ها به‌خوبی رشد نکرده و ایجاد نشوند. در صورت ایجاد هم ممکن است محصول از لحاظ کیفی و کمی مطلوب و مرغوب نباشد.
اگر گیاه بنیه قوی نداشته باشد، با کوچک‌ترین افت دما از بین خواهد رفت. وقتی‌که کشاورز کوددهی زمستانه و پاییزه انجام می‌دهد نه‌تنها در فصل خواب ذخیره کافی دارد، بلکه در فصل بهار رشد خود را سریع‌تر و بهتر انجام می‌دهد.
چال کود چیست؟
روش چال کود از جمله ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌های کوددهی در زمستان است. با استفاده از این روش مواد غذایی لازم در ابتدای فصل رشد، در محل ریشه گیاه فراهم می‌شود. این روش از پخش سطحی کود مزایای بیشتری دارد و موجب جذب بهتر کود توسط ریشه، تهویه بهتر و نفوذ بهتر آب می‌گردد.
پیشنهاداتی برای کوددهی زمستانه و پاییزه
- کود دامی: این کودها به‌عنوان کود گرم شناخته می‌شوند. در فصل زمستان از کود دامی پوسیده گاوی و گوسفندی استفاده می‌شود. این کود اطراف طوقه و ریشه را گرم نگه‌داشته و از سرمازدگی آن‌ها جلوگیری می‌کند.
به‌هیچ‌وجه نباید از کود دامی نپوسیده استفاده کرد زیرا این کود برای پوسیده شدن به نیتروژن نیاز داشته و با ریشه گیاه به رقابت پرداخته و برای گیاه مضر است.
- کود آهن (کلات آهن EDDHA): این کود یکی از مهم‌ترین و موردنیازترین کودها برای درختان و گیاهان می‌باشد. عنصر آهن باعث افزایش میزان کلروفیل برگ شده و در نتیجه فتوسنتز هم افزایش می‌یابد. کلات آهن همچنین باعث افزایش گلدهی، افزایش سنتز پروتئین‌ها و آنزیم‌ها و در نهایت سبب افزایش کلی محصول می‌شود. این کود به‌صورت چال کود مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- کود مس (کلات مس EDTA): عنصر مس مقاومت گیاه را در برابر آفات و بیماری‌ها افزایش می‌دهد و در نتیجه بهترین کود در فصل زمستان به‌حساب می‌آید. این کود همچنین انتقال آب و املاح در داخل آوندها را بهبود می‌بخشد و از گیاه در مقابل سرمازدگی محافظت می‌کند. این کود را هم به‌صورت محلول‌پاشی و هم در آب آبیاری می‌توان استفاده کرد.
- هیومیک اسید: اسید هیومیک یک کود آلی است که معمولاً همراه با سایر کودهای شیمیایی مانند کود پتاس به گیاهان و درختان داده می‌شود. استفاده از هیومیک اسید موجب افزایش ظرفیت تبادل یونی و تهویه مناسب خاک، کمک به جوانی زنی بذر و بهبود رشد جوانه و ریشه‌زایی و افزایش جذب کودهای میکرو و ماکرو در استفاده هم‌زمان آن‌ها می‌شود.
- کود NPK: کودهای شیمیایی در تمام طول سال مورداستفاده قرار می‌گیرند تا خاک همواره بتواند مواد موردنیاز گیاه را تأمین کند. استفاده از کودهای ازت، فسفر و پتاسیم مستلزم داشتن آزمون خاک است. همچنین اسیدیته خاک و آب مصرفی نیز بر میزان استفاده این کودها تأثیر می‌گذارد.
نتیجه‌گیری
استفاده به‌موقع و مناسب از ترکیبات کودی ضامن فصلی پربار در سال زراعی آتی برای باغات شما خواهد بود. استفاده از چال کود زمستانه چه به‌صورت فرمول دستی ایجاد شده ناشی از آنالیز خاک و چه به‌صورت فرموله شده توسط شرکت‌های تولیدکننده کود به‌خوبی می‌توانند سبب افزایش تولید محصول درختان گردد. گرچه استفاده از کود در فصل زمستان به‌تنهایی برای تغذیه گیاه کافی نیست اما به‌عنوان یکی از مراقبت‌های سالیانه به شمار رفته و حذف آن راندمان تولیدی درختان مثمر را کاهش می‌دهد.
