کم‌آبی و بحران آب از دیرباز یک امر طبیعی در ایران بوده است. بارش سالانه دریافتی ایران کمتر از یک‌سوم میانگین بارش جهانی است. باتوجه‌به این موضوع مهم‌ترین سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا با وجود چنین شرایطی اوضاع کشاورزی به چه صورت خواهد بود؟ در این مقاله به استفاده از پتاسیم مایع در تنش خشکی می‌پردازیم.
تنش خشکی در کشاورزی
تنش خشکی در کشاورزی به دودسته کلی تقسیم می‌شوند
- تنش‌های محیطی (غیرزیستی) مانند خشکی، دماهای بالا و پایین و شوری خاک و …
- تنش‌های غیر محیطی (زیستی) از جمله آفات، بیماری‌ها، علف‌های هرز و … .
خشکی شایع‌ترین نوع تنش محیطی است که به طور تقریبی موجب محدودیت تولید در 25 درصد اراضی جهان شده است.
گیاه به هنگام مواجهه با خشکی، مکانیسم‌های مختلفی را به خدمت می‌گیرد. یکی از این مکانیسم‌ها تنظیم اسمزی است. از مهم‌ترین اسمولیت‌های سهیم در تنظیم اسمزی برای غالب شدن بر آثار سوء تنش خشکی می‌توان به پرولین، قندهای محلول و یون‌های غیرآلی مانند پتاسیم اشاره کرد.
نقش پتاسیم در مهار تنش خشکی
پتاسیم نقش فیزیولوژیک مهمی در شرایط نامساعد محیطی در سلول ایفا کرده و زیاد بودن آن موجب افزایش تحمل گیاه می‌شود. افزایش نیاز به پتاسیم در گیاهان تحت تأثیر تنش خشکی وابسته به این حقیقت است که پتاسیم در حفظ تثبیت CO2 فتوسنتزی مؤثر است. تنش خشکی با بستن روزنه‌ها ضمن کاهش تثبیت CO2 سبب تولید فرم‌های فعال اکسیژن شده که تحت فراهمی پایین پتاسیم تشکیل آن‌ها تشدید می‌گردد.
پتاسیم در گیاهان
در تمامی فرآیندهایی که برای حفظ، رشد و تولیدمثل گیاه انجام می‌شود، پتاسیم نقش اساسی دارد. کمبود پتاسیم در گیاه موجب کاهش مقاومت گیاه به خشکی، غرق آبی و دماهای بالا و پایین می‌شود. به دلیل اینکه پتاسیم سلامت کلی اندام‌های درحال‌رشد را بهبود می‌بخشد و از گیاه در مقابل بیماری‌ها محافظت می‌کند، این عنصر به‌عنوان ماده مغذی که کیفیت را حفظ می‌کند شناخته می‌شود.
انواع مختلف کودهای پتاسیم
- کلرید پتاسیم که کودی با فرمول شیمیایی KCl و رنگ صورتی تا قهوه‌ای است.
- سولفات پتاسیم کودی جامد سفیدرنگ است که علاوه بر پتاسیم حاوی عنصر گوگرد نیز می‌باشد.
- نیترات پتاسیم منبع خوبی برای تأمین هر دو عنصر ماکرو مغذی نیتروژن و پتاسیم برای گیاه است.
- کود پتاسیم مایع که می‌تواند درصدهای متفاوتی از پتاسیم را در خود داشته باشد.
تمام کودهای پتاسه در آب حل می‌شوند و دارای شاخص نمکی بالایی هستند. ازاین‌رو بهتر است کود پتاسیمی در حدفاصل 5 سانتی‌متری دانه قرار گیرد تا به جوانه آسیبی وارد نشود.
همانطور که اشاره شد، استفاده از کود پتاسیم مایع در تنش خشکی بسیار موثر و کارآمد است. کود پتاسیم مایع موجود در شیمی گل حاوی 22 درصد پتاسیم محلول در آب و 2.5 درصد مواد آلی می‌باشد.
